
FOTOEXPOSITIE MOLEN “ZELDENRUST”
Periode: donderdag 8 september tot en met 19 oktober 2016
Niek van de Pavert (fotograaf) en Ron van Stiphout (molenaar) hebben samen het proces van graan tot meel beeldend in kaart gebracht. Het zijn prachtige foto’s waar de werking van de molen uit afgelezen kan worden.
Hieronder vindt U een beschrijving van de molen. De Zeldenrust is een standerdmolen, het oudste type windmolen. Rond 1150 stonden er al standerdmolens in Frankrijk, België en Engeland. In de 13e eeuw doet de standerdmolen in Nederland zijn intrede.
Standerdmolens worden ook wel “armoede molens” genoemd. Dit omdat ze vooral te vinden zijn in de van oudsher arme gebieden van Nederland, het zuiden en het oosten. De standerdmolen dankt zijn naam aan de”standerd”. Dit is de 60-80 centimeter dikke stam, waar de molenkast op hangt. Het gewicht dat op de standerd rust is enorm. Wanneer de molen in goede staat is, kan hij dit, ook bij windkracht zes, goed aan. Molens in slechte conditie zijn echter kwetsbaar. Tijdens een zware storm in 1972 werd de Zeldenrust volledig omver geblazen. De molen stond toen nog in het dorp, aan de Hoogstraat in Overasselt.
Nadat de storm de molen verwoest had, duurde het een aantal jaren voordat de molen gerestaureerd werd. De kosten en het vinden van een geschikte plek maakten dat pas in 1981 op de huidige plaats de gerestaureerde molen feestelijk in gebruik genomen kon worden.
Bij de restauratie is de molen in authentieke staat hersteld. Dit betekent dat in de Zeldenrust ook graan tot meel gemalen kan worden. Van oudsher produceerde men op grote schaal meel met behulp van windenergie. Zolang het tenminste waaide, want geen wind betekent geen energie om de stenen rond te laten draaien. Het kwam regelmatig voor dat in tijden van relatief weinig wind er ook ’s nachts gemalen werd om de bakkers van meel te kunnen voorzien. Brood was en is immers belangrijk, het behoort tot ons basisvoedsel. Met de komst van de (stoom-) machine werd men onafhankelijk van de wind en daarmee verloor de molen zijn bestaansrecht en gingen duizenden molens tegen de grond.
Voordat de molen in Overasselt opgebouwd werd, in 1890, had de Zeldenrust al meer dan 150 jaar als korenmolen gedraaid in het Brabantse Raamsdonksveer.
De molen wordt momenteel draaiende gehouden door Molenaar Stijn Arts en Ron van Stiphout.
Ron van Stiphout heeft bij het Ambachtelijk Korenmolenaars Gilde de opleiding tot “Ambachtelijk Korenmolenaar” gevolgd, waardoor hij bevoegd is met de Zeldenrust meel te malen voor consumptieve doeleinden. En dat gebeurt ook daadwerkelijk! Molen de Zeldenrust maalt biologisch graan voor enkele bakkers en particulieren.
Niek van de Pavert
niekovandepavert@gail.com
Ron van Stiphout
post@ronvanstiphout.nl
M 0625269830